What's in a name?
Deze overdenking schreef ik voor de Vrienden van Hoop van gospelkoor Tin Speransa, waar ik dirigent ben. Het hoort bij een lied dat we voor deze Kerst hebben opgenomen.
In de video zie je ook Gerdien van Delft die tekeningen maakt. Credits aan haar voor de foto dus ook. John Piper heeft me veel inspiratie gegeven voor de inhoud van deze overdenking, dus ook credits voor hem.
Ieder jaar zo rond deze tijd verschijnen er weer namenlijstjes. Wat waren de meest populaire namen van dit jaar? Door de tijd heen, geeft het een mooi beeld van hoe taal, cultuur en soms ook de bevolkingssamenstelling verandert. Een naam zegt iets. Soms over de ouders en hun mate van ‘hip’ (willen) zijn, soms over hoe ze hun kind zien. Vroeger was dat niet heel anders.
Met Kerst denken we aan de geboorte van Jezus Christus. Hoewel we deze twee namen ‘Jezus’ (God redt) en ‘Christus’ (gezalfde) het beste kennen, had Hij nog veel meer namen. Veel van zijn ‘namen’ komen doordat er zoveel profetieën zijn geweest over zijn komst. Allemaal belichten ze een aspect van het belang van zijn komst en zijn persoon. Wie kent niet het rijtje uit Jesaja 9 Vredevorst, Machtige God, Eeuwige Vader en zo zijn er nog veel meer.
Als je een beetje bekend bent in de bijbel, zullen deze twee namen je ook wel bekend voorkomen:
- Zoon van God
- Mensenzoon (Zoon van de mens)
En die namen wil ik iets verder uitdiepen. Zijn deze benamingen niet tegenstrijdig? Is hij nou de zoon van God, of de Zoon van de mens? Hoe kan het dat ze allebei waar zijn, en waarom is dat juist met Kerst goed om te beseffen?
In Johannes 1 zien we beide namen in hetzelfde gesprek genoemd:
'Rabbi, u bent de Zoon van God, u bent de koning van Israël!' zei Natanaël. 50 Jezus vroeg: 'Geloof je omdat ik tegen je zei dat ik je onder de vijgenboom zag zitten? Je zult nog grotere dingen zien.' 51 'Waarachtig, ik verzeker jullie,' voegde hij eraan toe, 'jullie zullen de hemel geopend zien, en de engelen van God zien omhooggaan en neerdalen naar de Mensenzoon.' John 1:49-51
Zoon van God
Deze naam ‘Zoon van God’ haalt Nathanaël uit het Oude Testament, dat hij ongetwijfeld goed kende. Eén van de verwijzingen vinden we in 2 Samuël 7: 14, waar God David belooft dat zijn koninkrijk voor eeuwig zal duren. Natuurlijk verwijst hij naar Salomo, maar door het eeuwig durende karakter van het koninkrijk dat begon met David, zien we hier ook iets voorspellends in voor de komst van Jezus als Zoon van God.
14 Ik zal een vader voor hem zijn en hij voor mij een zoon: als hij zondigt, zal ik hem kastijden met stok- en zweepslagen, zoals een vader doet…
Voor Nathanaël en het hele volk Israël was het duidelijk dat er een Redder moest komen. En dat Jezus die redder is. Dat getuigt van geloof. En ook van afhankelijkheid en gehoorzaamheid. Dat is al iets heel moois, deze erkenning dat we onszelf niet kunnen redden. Dat we als mensen beperkt zijn en een redder nodig hebben, is iets wat mensen moeilijk kunnen verteren. Ons wereldbeeld is heel erg gecentreerd om de mens, haar kracht en macht. Maar de bijbel leert dat échte redding niet in onszelf ligt, maar in de Redder.
Jezus is dus die Koning van Israël die Zoon van God is. De engel bevestigt dit in Lukas 1 aan Maria:
32 Hij zal een groot man worden en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd, en God, de Heer, zal hem de troon van zijn vader David geven.
Nathanaël had het goed gezien: Jezus is de Zoon van God. Maar in de praktijk betekende dat nog niet dat alle problemen meteen werden opgelost. Door de tijd heen die Jezus op aarde doorbracht zie je steeds meer dat deze titel, deze naam, ervoor zorgt dat Jezus ook vijanden kreeg. En is niet juist het feit dat Jezus zich God en Gods Zoon noemde de reden geweest voor de Joodse leiders om hem te laten kruisigen?
In ons lied ‘This is Our God’ vind je duidelijke verwijzingen naar deze naam, en deze identiteit.
This is our God
Suffering and dying
Call him the Hero redeeming the lost
This is our God
Love sacrificing
All that is holy, accepting the cross
De Mensenzoon
Deze titel Mensenzoon wordt door Jezus in de Evangeliën meer dan 80 keer gebruikt als hij over zichzelf praat. Hij vond het klaarblijkelijk belangrijk dat we hem zo zouden leren kennen!
Waar komt deze naam vandaan? Jezus haalt hem ongetwijfeld uit Daniël 7: 13-14
In mijn nachtelijke visioenen zag ik dat er met de wolken van de hemel iemand kwam die eruitzag als een mens. Hij naderde de oude wijze en werd voor hem geleid. 14 Hem werden macht, eer en het koningschap verleend, en alle volken en naties, welke taal zij ook spraken, dienden hem. Zijn heerschappij was een eeuwige heerschappij die nooit ten einde zou komen, zijn koningschap zou nooit te gronde gaan. Daniel 7:13-14
En dit gedeelte laat meteen zien dat Mensenzoon en Zoon van God aan elkaar verbonden zijn. Eigenlijk zie je hier in Daniël 7 wat kerst is: God is zelfs mens geworden. En deze Zoon van een Mens, die is de Zoon van God.
Je zou kunnen zeggen dat Mensenzoon en Zoon van God twee kanten zijn van dezelfde ‘identiteitsmedaille’ van Jezus. Ze lijken misschien tegenstrijdig maar ze horen er allebei bij.
Als we kerst vieren, vieren we én de komst van Jezus die als mens afdaalde naar de aarde, én de komst van de Zoon van God die zal regeren over leven en dood!
This is Our God vertelt dat verhaal. En Gerdien beeldt die beide kanten van deze identiteit prachtig uit. Een kwetsbaar mensenkind en de Zoon van God die moet sterven om de dood te overwinnen.
En wij, wij putten hoop uit allebei! Jezus is mens, kent onze twijfel, angst, zorgen en staat naast ons als vriend. Maar Kerst kan ook niet zonder Pasen. Hij is ook de Zoon van God die als mens werd geofferd om het gat tussen God en de mensheid te overbruggen. Om een koninkrijk te gaat leiden dat eeuwig duurt en waar wij deel van mogen zijn.
Fijne Kerstdagen!